خوشنویسی و نوشتار در گچبری به دلیل شکل پذیری آسان گچ و زمان دار بودن کار بر روی آن، به یک عرصه ای منحصر به فرد جهت طراحی حرفها و ساختار خوشنویسانه و تزئینات تبدیل شده است .با توجه به اینکه منشا خطوط کوفی بر کتیبه های گچبری، کوفی ساده است، اما بر خلاف تصور که کلمه های مشترک – در این تحقیق عبارت بسم الله الرحمن الرحیم است - باید یک شکل ترسیم شوند، در کتیبه های گچبری برخوردهای متفاوتی از جنس طراحی...

یکی از دوره¬های پرشکوه فلزکاری ایرانِ بعد از اسلام دوره سلجوقی می¬باشد. در میان آثار فلزی این دوره فارغ از فرم آن-ها نقوش دارای اهمیت ویژه¬ای می¬باشند. از میان نقوش متنوع موجود بر فلزکاری کتیبه¬ها جایگاه شاخص¬تری را دارا هستند. عمدتاً این کتیبه¬ها به خط رایج دوره سلجوقی، یعنی خط کوفی نوشته شده¬اند. از دلایل استفاده گسترده از این خط، تنوع خط کوفی و آشنایی دیرینه هنرمندان به ویژگی¬های بصری آن می-با...

مسجد جامع قروه از بناهای اولیه دوره اسلامی است. این بنا دارای دو کتیبه گچی با خط نسخ و یک کتیبه رنگی به خط کوفی است، هر کتیبه دارای تزئینات خاص خود است که در این میان کتیبه کوفی از ارزش هنری بالایی برخوردار بوده و نوع خط و نقش های گره زیبایی خاصی به آن بخشیده است. سایر نقش های تزئینی این بنا شامل نقش های هندسی و گیاهی در زمینه کتیبه ها، نقش های شمسه و تزئینات آجری می باشد. مهمترین هدف تحقیق هم...

کتیبه نگاری در ایران سابقه ای طولانی دارد. کتیبه ها را بر اساس معیارهای مختلف از جمله نوع خط می توان دسته بندی کرد. خطوط کوفی، به ویژه مَعقلی که خاص بنا طراحی و استفاده می شود از نمونه های شاخص تزیینات کتیبه ای معماری اسلامی است. خط کوفی تاریخچه ی تکامل پرفراز و نشیبی را پیموده است. به طور کلی می توان گونه های مختلف کوفی را به سه دسته ساده ی تحریری، انواع تزیینی و کوفی بنایی ( مَعقِلی) دسته بندی ک...

برج آجری سه گنبدِ شهر ارومیه از بناهای ارزشمند قرن ششم هجری است. این بنای استوان ه ا ی شکل که سردری مزین به نقوش زیبا و تزیینات آجرکاری و کتیبه های آجری دارد، از بناهای شاخص این دوره است. در قسمتِ ورودی این برج، کتیب ههایی به خط کوفی و تراشیده شده از آجر، نقش بسته است. در قسمت پایانی کتیبۀ دورِ سردر، تاریخ محرم ۵۸۰ قمری نوشته شده است. مسجد جامع نیز یکی دیگر از آثار معماری ارزشمند ارومیه است. از مش...

برج آجری سه گنبدِ شهر ارومیه از بناهای ارزشمند قرن ششم هجری است. این بنای استوان ه ا ی شکل که سردری مزین به نقوش زیبا و تزیینات آجرکاری و کتیبه های آجری دارد، از بناهای شاخص این دوره است. در قسمتِ ورودی این برج، کتیب ههایی به خط کوفی و تراشیده شده از آجر، نقش بسته است. در قسمت پایانی کتیبۀ دورِ سردر، تاریخ محرم ۵۸۰ قمری نوشته شده است. مسجد جامع نیز یکی دیگر از آثار معماری ارزشمند ارومیه است. از مش...

خط کوفی درطلیعه ظهور اسلام ، در تمام قلمرو جهان اسلام گسترش و رواج پیدا کرد ، بواسطه اهمیت کتابت و ارزش قلم در اسلام ، همچنین ضرورت نشر قرآن ، شرایطی بوجود آمد که هنر خوشنویسی ، به سرعت به یکی از نشانه ها و شاخصه های هنری اسلام تبدیل شد ودیری نپایید این هنر، با قابلیت انعطاف پذیری وشکل پذیری اش، در تمام ابعاد زندگی مسلمانان به ویژه درمعماری ،ظروف سفالی ،اشیاءفلزی ، پارچه ها وغیره به نحوی ازانحا...

محراب مسجد کوشک فردوس دارای دو کتیبه ی گچبری شده به خط کوفی و ثلث تزئینی است که متعلق به اواخر دوره ی سلجوقی می باشند. در کتیبه ی ثلث تاریخ 554 هجری قمری ثبت گردیده است.. تکنیک برجسته، استفاده از چندین رنگ و استفاده از نقوش اسلیمی و گیاهی، نشان گر وجود سبک رازی در کتیبه های کوفی و ثلث است. بر اساس مطالعات تاریخی- تطبیقی، سنگ روضه ی علیه ی رضویه(ع)، یک قطعه در چوبی متعلق به اواخر قرن 6 هـ ق و یک...

رساله حاضر در چهار فصل ارائه شده است : فصل اول به ظهور خط کوفی و بررسی جایگاه تزئینی آن در هنر اسلامی می پردازد. در فصل دوم کاربرد کتیبه در معماری مورد مطالعه قرار می گیرد . فصل سوم با نگاهی به عصر سلجوقی بناهای مسجد جامع کبیر قزوین ، مسجد جامع اردستان و بقعه پیر علمدار دامغان که دراین عصر احداث شده اند همراه با کتیبه های این بنا ها معرفی می شوند. در فصل چهارم کتیبه های کوفی مورد نظر در هر بنا ...

آثار و بناهای ایران در دوران سلجوقی با انواع کتیبه های کوفی و ثلث آراسته شده اند. در میان این آثار، ظروف فلزی جلوه گاه یکی از منحصر بفردترین تحولات خط کوفی و ثلث در هنر دوران اسلامی است. در این پژوهش ابتدا به منظور شناسایی این ظروف، حوزه تاریخی و جغرافیای فلزکاری ایران در دوران سلجوقی معین شده است. در مرحله بعد، ظروف شناسایی شده در نه دسته طبقه بندی شده و خطوط کوفی و ثلث نگاشته شده بر آن ها با ...